-Tα φτερά, απο την εποχή των δεινοσαύρων που έλκουν την καταγωγή τους, έχουν εξελιχθεί σε εντυπωσιακές βιολογικές δομές που έρχονται σε μια εκπληκτική ποικιλία χρωμάτων και μορφών.
- Απο άποψη βιολογική, εξετάζονται με διάφορες επιστημονικές ματιές, που αφορούν την ανατομία, την λειτουργία, την ανάπτυξη και την εξέλιξή τους. Μπορεί ποτέ να μην μας γεννήθηκε η απορία, ΠΩΣ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ ΤΑ ΦΤΕΡΑ, αλλά η απάντηση είναι αρκετά ενδιαφέρουσα και ίσως πιο παράξενη απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς. Ας την δούμε λοιπόν,φυσικά κάπως συνοπτικά.
Τα φτερά κατασκευάζονται απο κερατίνη. Απο την ίδια δηλαδή πρωτεΐνη που δημιουργούνται τα δικά μας μαλλιά και όπως τα δικά μας αναπτύσσονται απο ένα θυλάκιο τρίχας, έτσι και αυτά αναπτύσσονται απο έναν αδένα φτερού. Ενας χυλός απο εκατομμύρια επιδερμικά κύτταρα κινούνται το ένα δίπλα στο άλλο σχηματίζοντας θύλακες στην επιφάνεια του δέρματος. Τα σημεία που θα σχηματισθούν και οι αποστάσεις ανάμεσά τους, καθορίζονται απο πληροφορίες που έρχονται σαν χημικά σήματα απο τον οργανισμό. Τό κέντρο κάθε τέτοιου θύλακα είναι η μήτρα των κυττάρων που θα εξελιχθούν σε φτερά. Όλες αυτές οι περιοχές έχουν μια έντονη μαζική ανάπτυξη στα πρώιμα στάδια της ζωής.Τα κύτταρα με ιδιαίτερα γρήγορους ρυθμούς διαιρούνται και μεγαλώνουν, παράγοντας και προσθέτοντας νέο κυτταρικό υλικό .
Η προγενέστερη παραγωγή κυτταρικού υλικού ωθείται συνεχώς από την νέα που δημιουργείται στα θυλάκια, δημιουργώντας μια αναπτυσσόμενη κάθετη στήλη . Αυτή, δεν είναι τίποτε άλλο, απο το φτερό που μεγαλώνει.
Η βάση στο κάτω μέρος του φτερού, είναι τα γνωστά επιδερμικά κύτταρα που δεν διαφοροποιούνται, αλλά η νέα κατασκευή αρχίζει να μετασχηματίζεται και να παίρνει το τελικό σχήμα της, με βάση το γενετικό πρότυπο που εξυπηρετεί. Μόλις η κατασκευή ολοκληρωθεί δίδοντας το τελικό μέγεθος και σχήμα, τα κύτταρα του δέρματος περνούν σε μια άλλη φάση. Φεύγουν απο την διαδικασία της παραγωγής κυτταρικού υλικού και περνούν σε μια καινούργια που ονομάζεται, κερατινοποίηση. Κάθε ένα από αυτά θα παράγει έναν σκελετό κερατίνης μέσα του με πάρα πολύ ισχυρούς δεσμούς.
Οταν ολοκληρωθεί και αυτή η διαδικασία, όλα τα περιφερειακά βοηθητικά όργανα αλλά και ο πυρήνας καταρρέουν και ο θύλακας νεκρώνεται. Αυτό που απομένει είναι αυτός ο ισχυρός σκελετός πρωτεϊνών. Το φτερό.
Να σημειωθεί οτι όλη αυτή η εκπληκτική δουλειά στην ουσία γίνεται έξω απο το πουλί, στην επιφάνεια του δέρματος, γι’ αυτό και χρήζει προστασίας απο προσβολή βρωμιάς, βακτηριδίων ή άλλων μικροβίων . Όλο το φτερό κατα την ανάπτυξή του βρίσκεται μέσα σ’ έναν κύλινδρο κατασκευασμένο και αυτόν απο κερατίνη. Εύκολα διακρίνεται αν προσέξουμε. Είναι τα λεγόμενα «καρφάκια» που βλέπουμε λίγο πριν κλείσει η παραγωγή του πτερώματος στο κεφάλι, που και αυτά διαλύονται σε κυτταρική σκόνη κατα την φάση ολοκλήρωσής της.
Φυσικές λειτουργίες πτερώματος.
1) Πτέρωμα κάλυψης (Πούπουλα). Χρησιμότης-λειτουργικότητα.
α) Καλύπτει όλο το σώμα του πουλιού.
β) Δίνει το χαρακτηριστικό του σχήμα.
γ) Ρυθμίζει εν μέρη την θερμοκρασία σώματος.
δ) Συμμετέχει στο αεροδυναμικό σχήμα που βοηθά κατά τη διάρκεια της πτήσης
ε) Παίζει σπουδαίο ρόλο στις κοινωνικές σχέσεις (ποιότητα-χρώμα-εμφάνιση)
2) Πτέρωμα πτήσης.
α) Φτερούγες = Φτερά για κίνηση (είναι ασύμμετρες).
Οι πρόσθιες πλευρές (στενές-λεπτές), οπίσθιες (φαρδύτερες-παχύτερες).Προσθέτουν στην αεροδυναμική.
β) Ουρά.
Γενικά: Δυνατότερα και μακρύτερα φτερά.
Τα remiges (φτερούγες) εμφανίζονται σαν συνέχεια των οστών των φτερών, ενώ τα retrige αποτελούν την ουρά (κατευθυντήρια). Τα remiges χωρίζονται σε πρωτεύοντα-δευτερεύοντα-τριτεύοντα.
3) Υποπτέρωμα.
Χαρακτηριστικό: Μαλακό και αφράτο.
Σκοπός: Ρύθμιση θερμοκρασίας, αδιαβροχοποίηση.
Εμφανίζεται σε τρείς «τύπους» .
α) Υποπτέρωμα φωλιάς (νεοσσών)
β) Υποπτέρωμα ενηλίκων.
γ) Σκόνη (κερατίνη)