ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ. Είναι η τυχαία αλλά μόνιμη μεταβολή , στην αλληλουχία του DNA. Ενδιαφέρουσες είναι οι διαφοροποιήσεις που προκύπτουν απο αλλαγές που έχουν να κάνουν με τα χαρακτηριστικά των καναρινιών μας. Μέγεθος, παράστημα, χρωματισμός, φωνή, στάση, πτέρωμα κ.λ.π. Ολες αυτές δηλαδή τις πληροφορίες, που υπάρχουν μέσα στα 40 ζεύγη χρωμοσωμάτων που έχουν τα καναρίνια.
ΚΥΡΙΑΡΧΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ. Μια μετάλλαξη ονομάζεται κυρίαρχη, όταν για να εμφανιστεί είναι αρκετό, το μεταλλαγμένο γονίδιο να υπάρχει σε ένα μόνον, από τα δυό στελέχη (χρωματίδες) του χρωμοσώματος. Είναι αρκετή δηλαδή αυτή η μοναδική παρουσία για να εκφραστεί η μετάλλαξη
στον φαινότυπο του πουλιού. Αυτό σημαίνει ότι ταυτόχρονα στην «απέναντι» θέση του ιδίου χρωμοσώματος, εξακολουθεί να υπάρχει, το ομόλογο γονίδιο που δεν έχει μεταλλαχθεί (Ετεροζυγωτή). Αυτό όμως τώρα περιορίζεται απο το μεταλλαγμένο, και δεν έχει την δυνατότητα να εμφανισθεί και να παρουσιάσει τα χαρακτηριστικά του. Σ’ αυτόν τον…πόλεμο δηλαδή των γονιδίων, επικρατεί το μεταλλαγμένο. Στην περίπτωση που, σ’ αυτού του είδους τις μεταλλάξεις , έχουμε ΟΜΟΖΥΓΩTΙΑ, τότε έχουμε και το (lethal factor). Αδυναμία επιβίωσης του νέου ατόμου, είτε στο αυγό είτε αμέσως λίγο μετά, την εκκόλαψή του. Τέτοιοι ΚΥΡΙΑΡΧΟΙ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟΙ παράγοντες είναι το σκουφί, το ένα από τα δυό είδη του λευκού, το (dominant), και το έντονο (intensive) πτέρωμα . Βέβαια η σύγχρονη επιστημονική άποψη αλλά και η παρατήρηση δεν συμφωνούν απολύτως με την ύπαρξή του (lethal factor).
ΥΠΟΧΩΡΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ. Στην περίπτωση αυτή, για να έχουμε την παρουσία στον φαινότυπο, των χαρακτηριστικών του μεταλλαγμένου γονιδίου, πρέπει ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΟ ΓΟΝΙΔΙΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΟΜΟΛΟΓΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΟΣ (Ομοζυγωτή). Τί σημαίνει πρακτικά αυτό ; Αφού το κάθε ένα μέλος του ζεύγους ενός χρωμοσώματος κληροδοτείται από τον καθε έναν γονέα, πρέπει και οι δυό γονείς να φέρουν στο DNA τους, την μετάλλαξη, αλλά και να την έχουν κληροδοτήσει .
Όλες οι Υποχωρητικές μεταλλάξεις για να εκφραστούν, πρέπει να είναι ΟΜΟΖΥΓΩΤΕΣ (το γονίδιο που τις εκφράζει, να υπάρχει και στα δυό μέλη του ζεύγους χρωμοσωμάτων).
ΣΥΓΚΥΡΙΑΡΧΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ.Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ΕΤΕΡΟΖΥΓΩΤΗ μετάλλαξη στην οποίαν ο πόλεμος των ομολόγων γονιδίων είναι πάντ ισόπαλος. Κανένα εκ των δυό, ούτε το μεταλλαγμένο, αλλά ούτε και το μή μεταλλαγμένο, μπορούν να επιβληθούν πλήρως.
Αποτέλεσμα ; Ιστορικός συμβιβασμός. Παρουσία και των δύο. Να θυμηθούμε για λίγο αυτά που ονομάζουμε ΚΟΙΝΑ ΚΑΝΑΡΙΝΙΑ. Είναι συνηθέστατα, πουλιά που έχουν προέλθει απο ζευγαρώματα ενός μελανινικού κι’ ενός λιποχρωμικού. Εδώ η μετάλλαξη «λιποχρωμικό» ΔΕΝ μπορεί να επικρατήσει πλήρως του αρχέγονου φαινότυπου (μελανινικού), και δημιουργεί μπαλώματα ,ακανόνιστες περιοχές εμφάνισης του λιποχρώματος, αλλά και μεγάλες σκουρόχρωμες περιοχές.
ΑΤΕΛΩΣ ΚΥΡΙΑΡΧΗ. Είναι η μετάλλαξη εκείνη που σαν χαρακτηριστικό της έχει την ατελή επικράτηση. Φαινοτυπικά αυτό εκδηλώνεται με την παρουσία ενός ενδιάμεσου τύπου της δράσης των δυο ομολόγων γονιδίων. π.χ Τοπάζιο - Φαίο .
ΑΥΤΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ - ΦΥΛΟΣΥΝΔΕΤΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ.
ΑΥΤΟΣΩΜΑΤΙΚΗ . Σ’ αυτές τις μεταλλάξεις, το γονίδιο που έχει υποστεί την διαφοροποίηση, βρίσκεται σε κάποιο από τα ζεύγη χρωμοσωμάτων που λέγονται αυτοσωματικά και είναι της μορφής ( ΧΧ ), και στα δύο φύλα. Μέχρι σήμερα στα πουλιά, όλες οι μεταλλάξεις με ΚΥΡΙΑΡΧΟ χαρακτήρα, είναι αυτοσωματικές.
ΦΥΛΟΣΥΝΔΕΤΗ. Σ’ αυτές, το γονίδιο που έχει υποστεί την μετάλλαξη βρίσκεται σ’ ένα από τα ( Χ ) χρωμοσώματα του φύλου. Ολες οι φυλοσύνδετες μεταλλάξεις έχουν υποχωρητικό χαρακτήρα. Ετσι, στα αρσενικά πουλιά (ΧΧ), για να είναι εμφανείς, πρέπει να υπάρχουν και στα δυό στελέχη του χρωμοσώματος. Το πουλί πρέπει να είναι δηλαδή ομοζυγώτης, για το μεταλλαγμένο γονίδιο. Στα δε θηλυκά ( ΧΥ ), αφού δεν υπάρχει παρά μόνον ένα χρωμόσωμα Χ, δεν είναι δυνατόν να υπάρχει, παρά ένα και μόνον, μεταλλαγμένο γονίδιο. 'Οταν υπάρχει, είναι αρκετό για να εμφανίσουν την μετάλλαξη. Αρκεί δηλαδή αυτό το ένα μεταλλαγμένο γονίδιο για να εκφραστεί η μετάλλαξη στον φαινότυπο του πουλιού.
Υ.Γ ΦΟΡΕΙΣ, μιας φυλοσύνδετης μετάλλαξης, μπορεί να είναι ΤΑ ΑΡΣΕΝΙΚΑ άτομα και ΜΟΝΟΝ αυτά.